Service en prestaties

Laatst geactualiseerd in 2007

In de praktijk worden nieuwe technieken bij eerste toepassing met bovenmatige belangstelling bekeken. Er worden vragen gesteld die bij normale installaties achterwege blijven. Zo speelt bij warmtepompen de vraag of de pomp daadwerkelijk de prestaties levert die wordt beloofd. Bij introductie moet dus rekening worden gehouden met extra aandacht voor service en prestaties. De complexiteit neemt daarbij toe naarmate de keten langer is  en er meer partijen betrokken zijn. 

Ook bij de gebruikelijke HR-combiketel op gas is sprake van een keten. Deze begint bij de standaardisering van het ‘Gronings gas’. Gerekend wordt op aanlevering van een vaste kwaliteit, druk en verbrandingswaarde via het gasnet. De ketel is berekend op die kwaliteit en levert daarbij een zeker rendement. Of dat rendement daadwerkelijk wordt behaald is zelden onderwerp van discussie.(i) Er wordt gewoon op vertrouwd dat de dingen zijn zoals ze zijn beloofd.

In nieuwe situaties is dat vertrouwen er nog niet. Hier wordt elke schakel in de keten kritisch bekeken. In de praktijk worden oplossingsrichtingen gezocht om het vertrouwen te winnen.
Eén scenario (1) gaat uit van prestatiegaranties. De leverancier van een onderdeel van het systeem geeft de garantie dat zijn onderdeel daadwerkelijk presteert conform de specificaties. Bij mindere prestatie wordt financiële compensatie geboden. Daarbij doet zich de moeilijkheid voor van afhankelijkheden in de keten. Is het de warmtepomp die onvoldoende presteert of levert de bron onvoldoende warmte? Vergelijk: presteert de HR-combiketel onder de maat of is het geleverde gas van onvoldoende kwaliteit?

Een systeem van prestatiegaranties levert stevige overhead. Routinematig moeten de prestaties worden gemeten en geanalyseerd. Bovendien is niet te verwachten dat hardwareleveranciers verder willen gaan dan de normale garanties en productaansprakelijkheden. Sowieso zullen extra zekerheden, al dan niet bij een verzekeraar ondergebracht, in de prijs worden verwerkt. Het zou praktisch zijn wanneer er een praktijk ontstaat waarbij de eerste projecten - met subsidie - stevig worden gemonitord en waarbij in volgende gevallen alleen incidenteel wordt gekeken of systeemonderdelen de gespecificeerde prestaties leveren.

Een ander scenario (2) gaat uit van volledige service. Hier koopt de kleingebruiker noch zelf het aardgas noch de ketel waarin dat gas wordt verbrand. De ketel blijft van de nutsleverancier. De kleinverbruiker koopt verwarming als een dienst.(ii) Risico en verantwoordelijkheid voor gespecificeerde prestaties liggen hier bij de leverancier. Door de nutsleverancier zijn in dit scenario inkoop- en belastingvoordelen te behalen.(iii) Tegenover zijn extra inspanningen en zorgen komen kostenvoordelen te staan. Het scenario werkt ook ontlastend voor de projectontwikkelaar. Deze hoeft zich niet meer bezig te houden met de nutsvoorziening en de bijbehorende installaties. Een gespecialiseerde partij lost het geheel voor hem op. Voor de bewoner levert het toegevoegde waarde. Dit in de vorm van een verzekerd eindproduct en het wegvallen van de zorg voor de technische installaties in de woning.  

In de praktijk trekken leveranciers en installateurs inmiddels samen op om volledige service te kunnen leveren. Ook grote bouwbedrijven beproeven de mogelijkheden om alternatieve nutsvoorzieningen te realiseren en te blijven beheren. Hiermee ontstaan kleine energievennootschappen die met de gevestigde energiebedrijven concurreren. Bij blokverwarming kan al sprake zijn van gemeenschappelijke voorzieningen die aan de verenigde appartementseigenaren toebehoren. Voor wijken is dat nog niet het geval. De stap naar bewonersparticipatie in de lokale nutsvoorziening moet in de Nederlandse praktijk nog worden gezet.