Feed-in slecht voor structurele verduurzaming

Analyse - 17 maart 2009

Plotseling wordt door velen gelobbyd voor vaste feed-in tarieven. Invoering daarvan is niet goed voor structurele verduurzaming. Waarom niet?

Feed-in is een pleister voor het bloeden. Je duurzaam geproduceerde elektriciteit kun je nu niet vrijelijk verkopen. Je bent gebonden aan vaste tarieven van de netbeheerder. Deze tarieven zijn zo laag dat je investeringen zonder subsidie niet rendabel zijn. Ondertussen krijgen belastingdienst en netbeheerder wél inkomsten uit jouw duurzame elektriciteitsproductie. Feed-in zou betekenen dat zij een beetje van die inkomsten zouden moeten delen met jou, als investeerder in duurzame energie. Daarmee wordt echter het principe dat ze tarieven mogen heffen over jouw stroomproductie verder bestendigd. Dat staat haaks op principes van de vrije markt, innovatie en milieubescherming. Beter is het wanneer je zelf de kosten draagt én de volledige opbrengst mag houden van jouw duurzame elektriciteitsproductie.

Afroming door de overheid

Stel je krijgt nu 7 ct per kWh duurzame elektriciteit. Wanneer je deze op het net zet, en weer terugkoopt moet je 23 cent betalen. 16 cent is dan in de kas van overheid en netbeheerder gevloeid.

Ondernemingsrisico afgewenteld op de overheid

Feed-in betekent dat wordt gezegd: OK, je krijgt een groter deel van de opbrengst van je elektricteit. En bovendien krijg je dat voor lange tijd gegarandeerd. B.v. 15 jaar lang 15 cent per kWh. Nu stroomt er nog maar 8 cent naar overheid en netbeheerder. Die nemen daarvoor echter wel behoorlijke risico’s. Zij worden een soort verzekeringsbedrijf tegen fluctuaties op de energiemarkt. M.a.w. het ondernemingsrisico wordt gelegd bij overheid en netbeheerder. Terwijl dit nu juist de partijen zijn die je tegen ondernemingsrisico’s zou willen beschermen.

Ondernemingsrisico bij ondernemer

Waarom krijg je niet gewoon de 23 cent? Eventueel betaal je de netbeheerder een kleine vergoeding voor transport (b.v. 4 cent) en je programma-verantwoordelijke voor loadmanagement, ook 4 cent. Je krijgt nu ook 15 cent per kWh. Maar jij als investeerder draag t nu ook het ondernemingsrisico.

Geen lapmiddelen

Op dit moment kun je duurzame voorzieningen net zo goed, of nog veel beter rond rekenen wanneer je je elektriciteit gewoon vrij zou kunnen verhandelen, dan wanneer je ‘feed-in’ krijgt. In plaats van een pleister voor het bloeden, zou men het bloeden moeten stoppen: afschaffen van de belemmeringen voor vrij verhandelen van de duurzame elektriciteit.

Monoculturen en monopolies

Stel dat elektriciteitproductie relatief goedkoper gaat worden. Dat is best realistisch gegeven de bestaande plannen voor kern- en kolencentrales. Dat betekent dat je eigenlijk liever niet eenzijdig in PV-cellen zou willen investeren. Tegelijkertijd consolideert de energievoorziening in een handvol mega-bedrijven (oligopolie). De vaste kosten voor de eindafnemer zullen stijgen. Bovendien neemt de betrouwbaarheid van de centrale en complexe netten af. Al met al wil je dus liever niet te zeer afhankelijk zijn van je connectie met dat centrale net. Feed-in maakt je volledig afhankelijk. Wat je liever hebt is dat je samen met je buren kunt verevenen en verrekenen. En dat je op woonwijkniveau zelfvoorzienend bent. In dat geval steek je de volle opbrengst in de zak én dek je je in tegen de risico’s die gepaard gaan met de consolidatie / monopolisering van de energiemarkt.  

Snelle verduurzaming én stabiliteit

Dat verrekenen en verevenen is niet alleen het beste alternatief om serieuze investeringen in decentrale elektriciteitsproductie uit te lokken. Het is tevens dé manier om te komen tot load management (real time afstemming van vraag en aanbod), voorkoming van congestie en beheersing van de centrale netkosten. Tot slot is het een middel om liberalisering alsnog niet te laten uitmondingen in oligopolie, maar in een daadwerkelijk vrije markt, met concurrentie en nieuwe toetreders en technieken.

Conclusie

Conclusie: geen ‘feed-in’. Maar een regeling die decentrale energieprojecten in staat stellen a. onderling te verrekenen en eventueel b. het surplus vrij te verhandelen, zonder onnodige belastingen, heffingen en tarieven.